ژانر فانتزی (خیالپردازی) یکی از ژانرهای معروف در حوزه ی ادبیات و سینماست. در این مطلب، این ژانر محبوب را از بیخ و بن بررسی می کنیم!
در این مطلب، ابتدا جزء به جزء زیر شاخه های ژانر فانتزی را بررسی می کنیم. سپس سراغ سایر مباحث خواهیم رفت.
برای جلوگیری از خسته شدن شما مخاطب عزیز، توضیحات کوتاه و قابل فهم، و مثال ها اندک بیان می شود.
1.فانتزی بنگسی : به نوعی از فانتزی گفته می شود که در آن از افراد مشهور و تاریخی، در دوره های پساآخرالزمانی و فرادنیایی استفاده می شود. خالق این زیرشاخه، جان کندریک بنگس بوده است. کتاب های معروف در این حوزه: سایه های پا به پا (جان کندریک بنگس – قرن هجدم) دلاوران جهنم (جَنِت موریس – 1986)هستند.
2. فانتزی کمیک: به گونه هایی از فانتزی گفته می شود که داستان را به زبان شوخی و یا از منظری غیر ترسناک بیان می کنند. به این نوع فانتزی ها، فانتزی های رده پایین یا چیپ هم گفته می شود. این زیرشاخه در اوایل قرن نوزدهم پدیدآمد و البته طرفداران بیشماری نیز دارد. از معروف ترین کمیک ها می توان دی سی را نام برد.
3. فانتزی معاصر: این زیرشاخه یکی از پرطرفدارترین زیرشاخه های فانتزی است و اتفاقات آن در عصر حاضر اتفاق می افتد. مانند آثار دیوید سالیوان و خاطرات یک خون آشام که هر یک در دوره ی زمانی مختص به خود نوشته شدند.
4. فانتزی سیاه: به آثاری گفته می شود که در آنها عنصر ترس و وحشت بیش از سایر عناصر به کار رفته است و فضای داستان، به شدت تاریک و وهمناک است. آثاری مانند آنابل و یا Dragon Age از این دست آثارند.
5. فانتزی مرگ زمین: به آن دسته آثاری گفته می شود که در آن موضوع از بین رفتن کره ی زمین جدی گرفته می شود و طی اتفاقاتی طبیعی و یا غیرطبیعی، کره ی زمین و موجودات روی آن، به سمت نابودی کشیده می شوند. توجه داشته باشید که ژانر نابودی زمین با ژانر آپوکالیپس (آخرالزمان) تفاوت دارد و در این عرصه، مرگ زمین از منظر ترمودینامیک بررسی می شود، نه پیامدهای آپوکالیپتیک. برای مثال، فانتزی Thor: God of Thunder را می توان در این زمره جای داد.
6. فانتزی جن و پری: این نوع داستان ها معمولاً سنتی هستند و توسط نویسنده های فانتزی نویس بازنویسی و یا بازسازی می شود. داستان های فولکلور و محلی که از پیشینیان نقل می شده و بیشتر در قالب موجوات تخیلی مانند، جن، پری و … هستند. برادران گریم از معروف ترین Fairytale نویسان حوزه ی فانتزی به شمار می روند.
7. فانتزی فنتستیک (Fantastique) : عبارتی فرانسوی برای ژانر ادبی و سینماتیک است که بیشتر به فانتزی هایی می پردازد که در قرون وسطی اتفاق افتاده اند؛ وقایع ماوراءالطبیعه ای که اغلب آنها را می توان در افسانه های ژرمنی یافت و اغلب، مخاطبان خاصه ی خود را دارد و هرکسی به سمت این زیرشاخه کشیده نمی شود.
8. فانتزی آداب و رسوم: این زیرشاخه یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین سابژانرهای فانتزی تلقی می شود که می توان آن را به فانتزی های سنتی گونه و پر زرق و برق جی. آر.آر.تالکین نیز پیوند داد. رمان های اجتماعی جین آستین نیز در همین رده قرار می گیرند. فانتزی آداب و رسوم، در قالب داستان، تأثیر خود را روی خواننده می گذارد و در ناخودآگاه خواننده، یک محیط جدید برای تفسیر آداب و سنن مختلف ایجاد می کند.
9. فانتزی فولکلور (افسانه های محلی): تمامی قصه ها، جوک ها و ضرب المثل هایی که در زبان عامیانه استفاده می کنیم، جزو فانتزی های فولکلور قرار می گیرند. داستان ها و اتفاقاتی که شاید هرگز رخ نداده باشند، اما در ذهن انسان مانند یک فیلم سینمایی شکل می گیرند و فرهنگ عامه ی مردم را از خود متأثر می کنند. نمونه ی این داستان ها می تواند قصه ی مرغابی ها و اردک باشد (یا همان قصه ی معروف لعنت بر دهانی که بی موقع باز شود)
10. فانتزی لامپ گازی: نوعی از فانتزی که در آن تمامی عناصر خیالپردازانه مانند جادو، ماوراءالطبیعه و… دخیل هستند، اما کمرنگ جلوه می کنند و بیشتر تأکید روی فضای داستان و روابط عاشقانه است. ضمن اینکه در اینگونه داستان ها از ضرب المثل ها و واژه های محاوره ای زیادی استفاده می شود (در انگلستان) و درک این مباحث کار آسانی نیست! از جمله کتاب های فانتزی لامپ گازی می توان به رمان دراکولا و داستان Sleepy Holllow اشاره کرد.
11. فانتزی گاتیک (Gothic) : یکی از ترسناک ترین و دلهره آور ترین زیرشاخه های فانتزی است که هر نوع خشونتی را در قالب فانتزی ارائه می دهد. کشتارهای دسته جمعی، قتل و غارت، مباحث اروتیک، تجاوز، سادیسم و… از جزئی ترین مناصر فانتزی گاتیک هستند. فانتزی گاتیک اغلب در دهه های 60 الی 80 میلادی در Bmovie ها و Zmovie ها مورد توجه قرار می گرفت و کلی هم طرفدار داشت!
12. فانتزی سخت: به گونه ای از فانتزی گفته می شود که تمامی رویدادهایش در دنیای موازی و با فرهنگ متفاوت – اما قابل فهم و عقلانی – روایت می شود. اما چرا اسمش را سخت (Hard) گذاشته اند؟ پاسخ این است: بیشتر به دلیل تمایز شخصیت ها، جامعه، فرهنگ ها و زبان هایی که مربوط به دنیای دیگر است. نمونه ی بارز کمدی سخت، ارباب حلقه ها می باشد.
13. فانتزی قهرمان محور: همانطور که از نامش پیداست، در اینگونه داستان ها همیشه یک ابرقهرمان با قدرت های ماورایی وجود دارد که قرار است همه چیز را متحول کند. از گونه ی فانتزی در زبان عامیانه به ژانر شمشیر و جادو نیز شهرت دارد. “جک غول کُش” یکی از این داستان هاست (البته مربوط به قرن هجدم) و امروز در دنیای نوین، دیگر خبری از قهرمان شمشیر به دست نیز و همه ی قهرمانان از سلاح گرم استفاده می کنند!
14. فانتزی گزاف: به نوعی از فانتزی ها گفته می شود که روایتگر یک داستان عجیب و ناآشنا از دنیای دیگری هستند. نمونه هایی که در موارد بالا مثال زده شد، اغلب تحت پوشش فانتزی گزاف هستند. قصه هایی مانند ارباب حلقه ها و هابیت از این نوع زیرشاخه نشأت می گیرند که دغدغه های دنیای دیگری را برای ما مهم جلوه می دهند.
15. فانتزی تاریخی: نوعی از داستان که در اعماق تاریخ روایت می شود اما عناصر به کار رفته در آن به شکلی هستند که جذابیت های فزاینده ای دارند و به هیچ وجه خسته کننده نمی شوند. مانند قصه ی “بازی تاج و تخت”
16. فانتزی نونهالان: یکی از مثال های بارز برای این زیرشاخه، داستان حماسه ی نارنیا اثر سی.اس.لوئیس می باشد. داستانی که می تواند یک نوجوان را به وجد بیاورد و حفره های خالی ذهنِ آماده ی رشدش را پر کند از حوادث خیالی اما جذاب!
17. فانتزی دنیای گمشده: این زیرشاخه ی پرطرفدار ژانر فانتزی، مسائل پیرامون جهان های ناشناخته و یا گمشده را در بر می گیرد که در آنها معمولاً یک یا چند قهرمان، یک دنیای جدید (و یا از قبل فراموش شده) را پیدا کرده و به توصیف عجایب آن می پردازند. معروف ترین مثال ها از این ژانر: کنگو (اثر مایکل کریکتون) و یا Tomb Raider هستند.
18. فانتزی پایین دست: نوعی داستان که اتفاقاتش پیرامون قوانین همان دنیای ساختگی می افتد و ممکن است هر جادو و جنبلی با قوانین من درآوردی به منصه ی ظهور بنشیند! عنکبوت برفی یکی از همین نوع داستان هاست.
19. فانتزی رمانتیک: به گونه ای از ادبیات فانتزی گفته می شود که در آن تمامی عناصر دست به دست یکدیگر می دهند تا یک داستان عاشقانه شکل گیرد و به سرانجام برسد (یا نرسد!). ملکه ی برفی و زیبای خفته در این دسته قرار می گیرند.
20. فانتزی خدایان و شیاطین (Shemno) : این حوزه ی فانتزی از افسانه های چینی سرچشمه می گیرد که اغلب این داستان ها سینه به سینه نقل شده و مکتوب نبوده اند. مطمئناً اگر چینی ها امریکایی صحبت می کردند، داستان هایشان خیلی گسترده تر شنیده می شد.
21. فانتزی شهری: در داستان هایی که در این سابژانر قرار می گیرند، عناصر علمی تخیلی در جوامع شهری بروز پیدا می کنند و انسان ها با موجودات عجیب روبرو شده و در صدد نجات جان و محل سکونت خود بر می آیند. البته ممکن است فانتزی های شهری تابع زمان و مکان نباشند و در هر تاریخ و در هر موقعیت جغرافیایی یا تخیلی روی بدهند. مجموعه ی زام-بی اثر دارن شان، پرمغزترین نمونه ی فانتزی شهریست.
در این مطلب به بررسی 21 زیرشاخه ی ادبیات فانتزی پرداختیم تا شما عزیزان پیش زمینه ای در این رابطه داشته باشید. در مطلب بعدی، به مبحث دیگری از دنیای فانتزی خواهیم پرداخت. همراه ما باشید و نظرات خود را در رابطه با این مطلب با ما در میان بگذارید!
مطلبتون عالی و کامل بود.اطلاعاتم بیشتر شد….خیلی ممنونم♥
ممنون خیلی جالب بود.
خواهش می کنم.